A.1. Art. 12 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 5 i 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym – w kontekście zaniechania przez bank przedstawienia istotnych informacji o kredycie i Umowie oraz, ewentualnie, przedstawienia nieprawdziwych informacji np. o całkowitym koszcie kredytu i RRSO.
/dotyczy umów zawartych po 20 grudnia 2007r./

W dniu 21 grudnia 2007r. weszła w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Jej celem jest, jak wskazuje tytuł, ochrona konsumentów przed nieuczciwymi działaniami przedsiębiorców. Poprzez takie działania ustawa rozumie m. in. praktyki sprzeczne z dobrymi obyczajami, których skutkiem jest podjęcie przez konsumenta decyzji o zawarciu umowy, której – gdyby nie zastosowane wobec niego nieuczciwe praktyki – by nie podjął (art. 4 ust. 1). Za przykład nieuczciwej praktyki ustawa wskazuje w szczególności m. in. praktykę rynkową wprowadzającą w błąd (art. 4 ust. 2).

Ustawa pojmuje takie praktyki bardzo szeroko. Praktyki rynkowe wprowadzające w błąd zostały wyróżnione w dwóch postaciach: poprzez działanie i poprzez zaniechanie. Pierwszy rodzaj praktyk został opisany w art. 5, drugi w art. 6.

Zgodnie z art. 5 ustawy praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Jako przykład takiej praktyki wskazano m. in. rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji.

Za taki przypadek można uznać np. wskazanie nieprawdziwego zaniżonego całkowitego kosztu kredytu i RRSO.

Zgodnie z art. 6 ww. ustawy:
1) praktykę rynkową uznaje się za zaniechanie wprowadzające w błąd, jeżeli pomija istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy i tym samym powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął (ust. 1);
2) w razie wątpliwości za istotne informacje potrzebne przeciętnemu konsumentowi do podjęcia decyzji dotyczącej umowy uważa się informacje, które przedsiębiorca stosujący praktykę rynkową jest obowiązany podać konsumentom na podstawie odrębnych przepisów (ust. 2);
3) wprowadzającym w błąd zaniechaniem może w być w szczególności zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny, jednoznaczny lub we właściwym czasie istotnych informacji dotyczących produktu (ust. 3 pkt 1);
4) przy ocenie, czy praktyka rynkowa wprowadza w błąd przez zaniechanie, należy uwzględnić wszystkie jej elementy oraz okoliczności wprowadzenia produktu na rynek, w tym sposób jego prezentacji (ust. 5).

Z posiadanej wiedzy i informacji przekazywanych przez kredytobiorców wynika, że banki nie przedstawiały przyszłym kredytobiorcom wszystkich istotnych informacji, na podstawie których mogliby wyrobić sobie opinię co do rzeczywistego ryzyka kursowego. Zazwyczaj banki ograniczały się do przedstawienia ogólnej informacji o ryzyku kursowym i ryzyku stopy procentowej. W mojej ocenie to za mało. Banki winny, jako profesjonaliści na rynku usług finansowych, przedstawić takie informacje, aby przyszli kredytobiorcy mogli rzeczywiście ocenić i uświadomić sobie skalę ryzyka. Banki winny więc przedstawić informacje o czynnikach, jakie mogą wpływać na kurs waluty (a jest ich naprawdę sporo), przedstawić ówczesną sytuację makroekonomiczną, a zwłaszcza poziom przewartościowania bądź niedowartościowania PLN i CHF .
Więcej w:
https://konieczchf.pl/2015/08/10/czy-frankowicze-rzeczywiscie-swiadomie-podejmowali-decyzje-o-zaciagnieciu-kredytu-we-frankach/

Banki winny również przedstawić specyfikę działania mechanizmu indeksacji (waloryzacji), wyjaśnić powody zastosowania takiego mechanizmu, wyjaśnić z jakich powodów stosuje spread (czyli wylicza pierwotne saldo zadłużenia w oparciu o kurs kupna CHF, a wymaga spłaty tego zadłużenia w oparciu o kurs sprzedaży CHF). Obowiązek ten znajduje swoje potwierdzenie w wyroku TSUE dnia 30 kwietnia 2014 r. C-26/13 (sprawa Árpád Kásler p-ko OTP Jelzálogbank Zrt).
Więcej w:
https://konieczchf.pl/2015/10/12/16-kolejna-podstawa-do-odfrankowienia-kredytu-brak-w-tresci-umowy-informacji-o-powodach-zastosowania-i-specyfice-dzialania-mechanizmu-waloryzacji-kredytu-do-kursu-chf/.

Wreszcie bank winien wyjaśnić, że że kredyt waloryzowany do CHF to nie to samo, co kredyt w CHF.
Więcej w:
https://konieczchf.pl/2015/08/10/banki-oferowaly-kredyt-we-frankach-a-ostatecznie-udzielaly-znacznie-mniej-korzystnego-kredytu-waloryzowanego-do-kursu-chf/)

Jeżeli zostałoby wykazane, że bank zastosował wobec kredytobiorcy nieuczciwe praktyki rynkowe, tenże kredytobiorca ma prawo na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 omawianej ustawy wystąpić do sądu z żądaniem unieważnienia umowy kredytowej oraz dokonania zwrotu wzajemnych świadczeń dokonanych na podstawie takiej umowy (art. 12 ust. 1 pkt 4).
Termin na wystąpienie z takim roszczeniem wynosi 10 lat od chwili zawarcia umowy.